مترو تبریز میدان دانشگاه

مترو تبریز

مترو تبریز مجموعه قطارشهری و در شهر تبریز است که مطالعات آن در ۱۳۸۰ و عملیات اجرایی نیز از ۱۳۸۴ آغاز شده و در ۱۳۹۴ بخشی از آن گشایش یافت. پیشنهاد طراحی ایستگاه مترو تبریز میدان دانشگاه از ایستگاه های خط یک مترو تبریز توسط  شرکت معماری مهندسین مشاور منظر بوم نقش انجام است.

ایده طرح

تبریز به لحاظ سامانه و نحوه حرکتی دارای سه لایه مجزا است. هر یک از آنها تعریفی از شهر را ارائه می دهد. عامل اساسی در تشخیص این سه لایه ( شهر) مرز به عنوان مفهومی فضایی – زمانی است که تجسمی کالبدی نیز می یابد . بر اساس این تعریف سه شهر هم زمان در شهر تبریز زیست دارند :

 اول : شهر تاریخی ، از زمان پیدایش یکجا نشینی تا شهرنشینی و شکلگیری اندام های شهری تکامل ( نه کامل ) یافته است . این شهر اول داری حرکتی بر روی زمین با گستره دید آسمان است . سرعت و حرکت به عنوان عامل تجربه شهر اول سبب شکلگیری دید و منظرهای متنوع شهری در مقیاس پیاده و سواره می شود.

دوم : شهر فرازین – مرتفع ، از زمان ساخت فرودگاه تبریز و شکلگیری مسیرهای پروازی تعریف شده است .مرز میان شهر اول و دوم به لحاظ بصری نیز محسوس نیست و با فاصله فیزیکی تعریف می شود .

سوم : شهر فرودین – پنهان ، از زمان ساخت مترو تبریز تعریف شده است . این شهر لایه ای متصل به لحاظ فیزیکی و منفصل به لحاظ بصری با شهر اول در زیر شهر اول قرار دارد . اندام های شهری شهر سوم ( ایستگاه های مترو تبریز) در ارتباط با اندام های شهری شهر اول است . در طراحی اندام های شهری شهر سوم ، ارتباط بصری با شهر اول و در نگاهی بلند پروازانه ارتباط با شهر دوم می تواند شروعی برای ایده ترکیب سه شهر در یک ساختار جدید باشد . ساختار جدید شهر سوم ، مرز میان سطح رویین و زیرین بستر شهر اول را دوباره تعریف می کند . مرز میان شهر اول و سوم ( مترو تبریز) به لحاظ بصری محسوس است .

فرآیند طراحی ایستگاه مترو

در طراحی ایستگاه مترو با توجه به موقعیت ارتباطی میان اندام های شهری شهر اول و سوم ، یک گشایش برای ارتباط بصری میان شهر اول و سوم لحاظ شده است . این گشایش بصری با انعکاس فضاهای داخلی ایستگاه (شهر سوم ) و شهر اول در یکدیگر ، کلاژی از ادغام فضای دو شهر را نمایش میدهد .

مرز میان دو شهر با کمترین جرم ممکن و تنها به وسیله دیواری بلند که به زیر شهر اول و درون شهر سوم امتداد یافته تعریف شده است . این دیوار با تبدیل به سطوح مختلف در فضاهای داخلی سبب ارتباط کالبدی شهر سوم و اول است . لذا ایستگاه مترو تبریز به عنوان یک پیوستار مشترک میان شهر اول و سوم درک می شود .

معاری داخلی ایستگاه مترو

معماری داخلی و طراحی ایستگاه مترو نیز یک فضای باز شهری در ارتباط با فضای سبز شهر اول به گونه ای تعریف شده است که فضای سبز شهری در سه تراز مختلف  شکل گیرد . شکلگیری این فضای عمومی شهری مرز میان شهر اول و سوم را تا بیشترین حد ممکن از میان برمیدارد. اصلاح پلان های داخلی ایستگاه مترو بر اساس ایجاد دید حداکثری بین تراز های ایستگاه و نیز ایجاد پیوند بصری میان شهر اول و سوم بوده است . بدین شکل جدای از امکان تهویه طبیعی ، نور طبیعی نیز تا حداکثر عمق ممکن در ایستگاه مترو نفوذ می کند .

در معماری داخلی به لحاظ موقعیت قرارگیری پله های ارتباطی و فضای مورد نیاز برای انتظار مسافران ، فضای زیر پله های ارتباطی در ترکیب با فضاهای نشیمن و سازه ایستگاه به شکل یک مجموعه یکپارچه طراحی شده است ، کیوسک های اطلاع رسانی ، راهنمایی نیز در این مجموعه لحاظ شده اند . رنگ بندی فضاهای داخلی جهت تاکید بر محل مکث ، حرکت و انتظار در ایستگاه مترو تعیین شده است .

درس هایی از ژاپن

در سونامی  سال 2011 ژاپن یکی از مشکلات ، به دلیل استفاده مداوم شهروندان از مترو ، عدم آشنایی شهروندان با شهر به سبب تغییرات ایجاد شده در شهر بوده است . در این زمان گروه های شهروندان توسط یک راهنما در گذرهای شهر به سمت محل های ایمن راهنمایی میشدند .  با توجه به این مهم ایستگاه مترو می تواند به عنوان رسانه ای جهت نشان دادن تغییرات در محدوده شهر اول نیز باشد تا در زمان ایجاد بحران شهروندان نسبت به کالبد شهر اول بیگانه نباشند .

• آدرس : ایران ، تبریز
• کارفرما : شرکت راه آهن شهری تبریز
• تاریخ طراحی : 1395
• معمار مسئول : شهاب میرزاییان
• تیم طراحی : محمد ابراهیم تاجیک ، مرجان نظری